Επτά μέρες στη Φινλανδία και στην Εσθονία πέρασαν τρεις εκπαιδευτικοί του σχολείου μας. Αυτές τις μέρες ο κ. Δουκέρης, η κ. Τζερεφού και η κ. Χριστοδούλου γνώρισαν τα εκπαιδευτικά συστήματα αυτών των χωρών, συνεργάστηκαν με εκπαιδευτικούς από άλλες χώρες, εντρύφησαν σε τρόπους καλλιέργειας της ενσυναίσθησης και σε καινοτόμες παιδαγωγικές τεχνικές, ενδυναμώθηκαν ως επαγγελματίες, αναστοχάστηκαν, ονειρεύτηκαν.
Το πώς πέρασαν εκεί και τι ήταν αυτό που θα έπαιρναν μαζί τους ως ιδέα, ως όραμα, μπορούμε να το παρακολουθήσουμε διαβάζοντας τα ημερολόγια των συναδέλφων:
12/5
Πρώτη μέρα στο δροσερό, ηλιόλουστο Ελσίνκι σήμερα, καθώς και η πρώτη μας επαφή με τον χαρισματικό Petri Ilmonen (main organizer, mentor, teacher trainer).
Υποδέχθηκε με ενθουσιασμό 32 καθηγητές από Ολλανδία, Σιγκαπούρη, Γερμανία, Βουλγαρία, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Ιρλανδία και Ελλάδα και παρουσίασε τους βασικούς άξονες του Φινλανδικού εκπαιδευτικού συστήματος. Ένα κορυφαίο σύστημα εκπαίδευσης που βασίζεται αποκλειστικά στο τρίπτυχο freedom, independence, trust.
Τα παιδιά μέχρι την ηλικία των επτά έχουν σαν κυρία ασχολία το παιχνίδι, στη συνέχεια ακολουθεί η βασική εκπαίδευση (7-16 ετών), όπου οι μαθητές έχουν την ελευθερία να επιλέξουν τα μαθήματα που τους ενδιαφέρουν και τον καθηγητή που τους ταιριάζει ανάλογα με τον τρόπο που προσεγγίζει το διδακτικό του αντικείμενο. Γονείς και παιδιά εμπιστεύονται τους καθηγητές και το εκπαιδευτικό σύστημα και παράλληλα το κράτος υποστηρίζει μαθητές, εκπαιδευτικούς και γονείς.
Η μέρα έκλεισε με μια περιήγηση στα σημεία ιστορικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος της πόλης.
13/5
Η δεύτερη μέρα στο Ελσίνκι ξεκίνησε με την επίσκεψη μας στο Ressu Comprehensive School, όπου φοιτούν μαθητές/τριες ηλικίας 7-16 ετών. Μας εντυπωσίασε το γεγονός ότι τα παιδιά αφήνουν τα παπούτσια τους σε κατάλληλα διαμορφωμένο τμήμα στην είσοδο και περπατούν φορώντας μόνο τις κάλτσες τους σε όλους τους χώρους του σχολείου.
Μπήκαμε στις τάξεις των παιδιών και παρακολούθησαμε μαθήματα χειροτεχνίας (πλέξιμο), οικιακής οικονομίας (μαγειρική), βιολογίας, καθώς και το τμήμα ένταξης για παιδιά από άλλες χώρες, που δεν γνωρίζουν ακόμα τη γλώσσα. Παραμένουν σε αυτό το τμήμα μέχρι να μάθουν σε ικανοποιητικό βαθμό Φινλανδικά και στη συνέχεια εντάσσονται στο κανονικό σχολικό πρόγραμμα. Σήμερα έγιναν για λίγο οι δικοί μας δάσκαλοι αυτά τα παιδιά και μας έμαθαν τις μέρες, τους μήνες και τις εποχές στα Φινλανδικά!
Μας εντυπωσίασε η πλήρως εξοπλισμένη και πανέμορφη αισθητικά, τάξη μαγειρικής του σχολείου, εκεί παρακολουθήσαμε τα παιδιά σε δυάδες να μαγειρεύουν δυο συνταγές με κοτόπουλο (Τίκα Μασάλα και Στρογγανόφ).
Περιηγήθηκαμε επίσης στην αίθουσα μουσικής με τα αναρίθμητα όργανα, την αίθουσα χορού και τα εργαστήρια χειροτεχνίας, ξυλουργικής και τεχνολογίας. Εκεί τα παιδιά χρησιμοποιούν κάθε λογής εργαλεία και μηχανήματα για τις κατασκευές τους.
Σε όλα τα σχολεία της Φινλανδίας παρέχεται καθημερινά ένα πλήρες υγιεινό γεύμα στους μαθητές στην τραπεζαρία του σχολείου, το οποίο μαγειρεύεται στην κουζίνα του σχολικού συγκροτήματος. Καθίσαμε κι εμείς ανάμεσα τους, και γευτήκαμε το πραγματικά πολύ νόστιμο γεύμα τους.
Σε όλες τις δραστηριότητες τους, τα παιδιά είναι υπεύθυνα για την καθαριότητα, πλένουν, μαζεύουν, τακτοποιούν οτιδήποτε χρησιμοποιούν στην εργασία τους.
Στις φωτογραφίες μπορεί να πάρει κάποιος μια ιδέα των σχολικών χώρων, μας τόνισαν όμως επανειλημμένα ότι απαγορεύεται να φωτογραφίσουμε μαθητές.
Μετά την επίσκεψη μας στο σχολείο, επισκεφθήκαμε το θαλασσινό φρούριο Suomenlinna του 18ου αιώνα, το οποίο αποτελεί από το 1991 μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco. Περιηγηθήκαμε στο νησί και γνωρίσαμε την ιστορία του.
14/5
Η παραμονή μας στο Ελσίνκι ολοκληρώθηκε σήμερα με μια προγραμματισμένη επίσκεψη στο Nuuksio Reindeer Park, ένα πάρκο με έξι ταράνδους σε μια περιοχή καταπληκτικής φυσικής ομορφιάς. Η Nella ήταν ο πρώτος τάρανδος που έφτασε εκεί από τη Λαπωνία τα Χριστούγεννα του 2013 και σύντομα προστέθηκαν οι Usva, Taik, Lumi, Tähti και Helmi. Είχαμε την ευκαιρία να περάσουμε λίγο χρόνο κοντά τους, να μάθουμε την ιστορία τους και να τους ταίσουμε. Στη συνέχεια επισκεφθήκαμε το Nuuksio National Park, ένα εθνικό πάρκο 30 χλμ από το Ελσίνκι.
Αποτελεί ένα μοναδικό φυσικό θησαυρό που αποτύπωνει τη βαθειά σχέση των Φινλανδών με το περιβάλλον. Με λίμνες, δάση και μονοπάτια που προσφέρονται για πεζοπορία, το πάρκο είναι πολύ δημοφιλής προορισμός για οικογένειες και σχολεία. Η παρουσία των παιδιών στη φύση δεν είναι τυχαία στη Φινλανδία, η επαφή με το φυσικό περιβάλλον θεωρείται θεμέλιο της παιδαγωγικής διαδικασίας.
Το Φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα ξεχωρίζει για τη φιλοσοφία του, που βασίζεται στην ολιστική ανάπτυξη του παιδιού. Η φύση παίζει ενεργό ρόλο στην εκπαίδευση, γιατί τα μαθήματα δεν περιορίζονται μέσα σε τέσσερις τοίχους. Τα σχολεία στο σύνολο τους ενθαρρύνουν τη μάθηση σε εξωτερικούς χώρους.Τα παιδιά περνούν χρόνο στη φύση, μαθαίνουν μέσα από την παρατήρηση και το παιχνίδι και διδάσκονται την αξία της αειφορίας. Όλοι οι καθηγητές που γνωρίσαμε, μας τόνισαν ότι η προσέγγιση αυτή ενισχύει τη συγκέντρωση, την κοινωνική ανάπτυξη και τη συναισθηματική ισορροπία των μαθητών. Παράλληλα καλλιεργεί βαθειά οικολογική συνείδηση. Επισκέψεις σε πάρκα, όπως το Nuuksio, εντάσσονται συχνά στο σχολικό πρόγραμμα, κατά την παραμονή μας εκεί, βρισκόμασταν ανάμεσα σε μαθητές δημοτικού που απολάμβαναν δραστηριότητες δίπλα στην όμορφη λίμνη.
15/5
Ξεκινήσε σήμερα η γνωριμία μας με το εσθονικό σύστημα εκπαίδευσης στο Ταλίν. Ένα από τα πιο καινοτόμα συστήματα στην Ευρώπη, το οποίο δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην τεχνολογία και την ψηφιακή μάθηση.
Η χρήση ψηφιακών εργαλείων από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση καλλιεργεί τη δημιουργικότητα και την καινοτομία, ενώ παράλληλα ενισχύει την κριτική σκέψη και την υπευθυνότητα. Οι μαθητές ενθαρρύνονται να υιοθετούν νέες μεθόδους μάθησης, να είναι πολύ εργατικοί και να αναπτύσσουν επιχειρηματικό πνεύμα από πολυ μικρή ηλικία. Δίνεται μεγάλη βαρύτητα στην ποιότητα της εκπαίδευσης από όλους τους εμπλεκόμενους, από το κράτος, τους καθηγητές, τους μαθητές και τους γονείς τους.
Ο μέντορας μας στο Ταλίν Mart Laanpere, μας συνόδευσε σήμερα σε ένα από τα δέκα καλύτερα σχολεία της Εσθονίας. Στο School 21 φοιτούν 1300 μαθητές ηλικίας 7-18 ετών σε ένα πολύ όμορφο κτίριο ιστορικής σημασίας.
Μας υποδέχθηκε μια από τις πολλές χορωδίες του σχολείου και στη συνέχεια μαθητές μεγαλύτερων τάξεων μας ξενάγησαν σε όλους τους χώρους. Εντυπωσιαστήκαμε από τις υποδομές του σχολείου, ακόμα περισσότερο όμως από τα έργα τέχνης σε κάθε γωνιά του. Δεν πρόκειται για ένα καλλιτεχνικό σχολείο, τα παιδιά εξειδικεύονται από 7 ετών, εκτός των μαθημάτων γλώσσας και μαθηματικών, στις ξένες γλώσσες με ιδιαίτερη έμφαση αρχικά στα αγγλικά και στα γερμανικά, στην πληροφορική, στη ρομποτική, τη μουσική.
Μας δόθηκε η ευκαιρία να παρακολουθήσουμε μαθήματα πληροφορικής, αγγλικών και εικαστικών. Στην τάξη των αγγλικών, παιδιά ηλικίας 9 ετών μιλούσαν αποκλειστικά αγγλικά με ευχέρεια, γεγονός που μας έκανε μεγάλη εντύπωση. Κάθε χρόνο οι μαθητές επιλέγουν μια χώρα, και από Σεπτέμβριο έως Δεκέμβριο ασχολούνται σε όλα τα μαθήματα τους με την ιστορία, τον πολιτισμό, τη μουσική, τα τεχνολογικά επιτεύγματα, τη γλώσσα και τις παραδόσεις της. Αμέσως μετά τις διακοπές των Χριστουγέννων εκθέτουν τα έργα τους και παρουσιάζουν τα διαθεματικα projects τους αφιερώνοντας μια ολόκληρη εβδομάδα σε αυτές τις δράσεις.
Μετά την επίσκεψη μας στο σχολείο, ακολούθησαν στο πανεπιστήμιο του Ταλίν, ομιλίες για τον τρόπο λειτουργίας του σχολείου, μια εκτενή αναφορά στην ειδική αγωγή και μια εντυπωσιακή παρουσίαση του IT Manager Lennart Kits για τις δεξιότητες που αποκτούν οι μαθητές στον τομέα της τεχνολογίας.
16/5
Πρώτος μας σταθμός σήμερα το Haabneeme School, περίπου 30 χλμ από το κέντρο του Ταλίν. Εκεί φοιτούν 562 μαθητές/τριες 7-16 ετών, έχει 70 καθηγητές και πρόκειται για ένα επαρχιακό σχολείο που βασίζεται στην ενότητα και τη συνεργασία μεταξύ των μελών της κοινότητας. Οι αξίες πάνω στις οποίες στηρίζεται η εκπαίδευση και σε αυτό το σχολείο είναι η ισότητα, η συμπερίληψη, ο σεβασμός, η δημιουργικότητα και η ελευθερία έκφρασης. Οι καθηγητές του σχολείου προτρέπουν τα παιδιά να μη χάσουν ποτέ την περιέργεια τους, να συνεχίσουν να εξερευνούν και να αναρωτιούνται, για να συνεχίσουν να εξελίσσονται. Η πνευματική ευεξία και οι υγιείς συνήθειες, μέσα σε ένα θετικό και υποστηρικτικό περιβάλλον βρίσκονται στο επίκεντρο. Όπως και στα υπόλοιπα σχολεία που επισκεφθήκαμε στο Ταλίν, η τεχνολογία υψηλού επιπέδου, οι ξένες γλώσσες, η μουσική παιδεία, ο αθλητισμός, η εφηβική επιχειρηματικότητα και η καινοτομία αποτελούν τον πυρήνα της εκπαίδευσης.
Περιηγηθήκαμε στους χώρους του σχολείου και παρακολουθήσαμε μαθήματα εσθονικών, αγγλικών, μαθηματικών και μαθηματικών ειδικής αγωγής. Σε όλα τα τμήματα ήταν εντυπωσιακή η απόλυτη ησυχία και η διάθεση για συνεργασία. Τα παιδιά ολοκλήρωναν τις δραστηριότητες μέσα στον σύντομο χρόνο που τους δίνονταν και περίμεναν να τους δοθεί ο λόγος από τους καθηγητές για να πουν τις απαντήσεις τους. Όταν το απαιτούσε η άσκηση, οι καθηγητές ζητούσαν από τους μαθητές να βγάλουν τα κινητά τους από την τσάντα και να αναζητήσουν πληροφορίες. Αμέσως μετά τα τοποθετούσαν πάλι στη θέση τους. Στα διαλείμματα απαγορεύεται η χρήση κινητών στο συγκεκριμένο σχολείο.
Στη συνέχεια επισκεφθήκαμε το Viimsi State High School με μαθητές16-18 ετών και γευματίσαμε στο εστιατόριο του σχολείου ανάμεσα στα παιδιά των μεγαλύτερων τάξεων. Παρατηρήσαμε ότι ενώ επιτρέπονταν εκεί τα κινητά, σχεδόν κανείς δεν τα χρησιμοποιούσε. Σε σχετική μας ερώτηση, απάντησαν ότι δεν το θεωρούν ευγενικό και ότι προτιμούν να περνούν τον χρόνο τους συζητώντας την ώρα του φαγητού.
Μετά την επίσκεψή μας στα σχολεία, συνεχίσαμε τη μέρα μας στο Lahemaa National Park, τον εθνικό δρυμό έκτασης 725 χλμ², 73 χλμ από το Ταλίν, με πυκνά δάση, λίμνες και υγροτόπους με πλούσια πανίδα και χλωρίδα. Ακολουθήσαμε το μονοπάτι και ανεβήκαμε στον πύργο παρακολούθησης πτηνών, μια πολύ όμορφη εμπειρία για όλους τους καθηγητές που συμμετέχουμε στο πρόγραμμα.
Στην επιστροφή ο Mart, μας ξενάγησε στο Kolga School, ένα επαρχιακό σχολείο 100 ετών σε ενα χωριό 1000 ετών, στο οποίο υπήρξε για αρκετά χρόνια διευθυντής. Το σχολείο ήταν άδειο λόγω της προχωρημένης ώρας, εκεί ολοκληρώσαμε το πρόγραμμά μας κάνοντας μια τελική ανασκόπηση των προηγούμενων ημερών, συγκρίνοντας τα εκπαιδευτικά συστήματα των δύο χωρών που είχαμε την ευκαιρία και τη χαρά να γνωρίσουμε από κοντά.
Σας ευχαριστούμε για το μοίρασμα!
